Atmosfer nedir, yerçekimi sayesinde dünyayı çepeçevre saran buhar ve gaz tabakalarına verilen isimdir. Atmosfer, gezegenin iç katmanlarındaki gazların yaratmış olduğu yanardağ etkinliğiyle yüzeye çıkması sonucunda oluşmuştur. Bunun yanında gezegen tarihi boyunca dünya dışı tüm kaynaklardan etkilenip, beslenmiştir.
Atmosfer nedir sorusuna güneşten gelen enerjinin hızlı bir biçimde uzaya geri dönmesini engelleyen ve canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürmesi için önemli gaz kütlesi cevabı verilebilir.
Atmosferdeki gazların %78'ini azot oluştururken, diğer %21'lik kısmı da oksijen oluşturmaktadır. Kalan %1'lik bölümü ise helyum, neon, karbondioksit, ksenon, hidrojen ve kripton gibi gazlar oluşturmaktadır. Bunun yanında atmosfer yerküreyi yerçekiminin etkisiyle çepeçevre saran gazların bileşimleri ve yoğunluklarının farklı olmasından dolayı atmosfer katmanları oluşmuştur.
Atmosferin Katmanları
Atmosferin 5 temel katmanı bulunmaktadır.
- Troposfer: Atmosferin katmanlarından biri olan Troposfer, Dünya'ya en yakın katmandır. Bu katmandaki gazların yoğunluğu fazla olduğundan ve yerçekiminin etkisiyle Dünya'ya en yakın katmanı olmaktadır. Troposfer de tüm meteorolojik olaylar oluşmaktadır. Troposfer dünya için gerekli gazlar bulundurmakta ve Ekvator üzerinde 18 km kalınlıkta yer almaktadır.
- Stratosfer: Troposfer katmanının üzerinde yer alan katmandır. Burada yatay hava hareketleri görülmektedir.
Bundan dolayı dünyada hava kirlilikleri görülmektedir. Stratosferin kalınlığı yaklaşık olarak 55 km olup, sıcaklığının -55 derece olduğu tespit edilmiştir.
- Mezosfer: Stratosfer katmanından sonra gelen tabakadır. Bu katmanın kalınlığı 85 km kadardır. Küçük boyutlu gök taşları sürtünmenin yüksek olmasından dolayı buharlaşarak kaybolur. Mezosfer kendi içerisinde 2 kısma ayrılır. Ozonosfer ve kemosferdir.
- Termosfer: Mezosfer katmanından itibaren 400 km uzunluğuna ulaşan katmandır. Atmosferin en kalın katmanlarından birisidir. Termosfer katmanında güneş ışınları yoğun olarak hissedilmektedir. Bu katman radyo dalgalarını ve haberleşme sinyallerini çok iyi iletmektedir.
- Ekzosfer: Dünyayı dıştan çevreleyen katman olup, atmosferin en dış katmanıdır. Bu katmanda yer çekimi çok düşük olduğundan, yapay uydular bulunur. Ekzosfer katmanından sonra uzay boşluğuna geçişler yaşanır.
Atmosferin Önemi
- Atmosfer yerçekimi sayesinde tutunur.
- Güneşten gelen zararlı ışınları tutarak dünyaya iletilmesini önler.
- Canlıların yaşamı için gerekli olan gazları içinde bulundurur.
- İlkim olayları meydana gelir.
- Dünyanın yerden aşırı ısınıp ve soğumasını engeller.
- Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak, karanlıkta kalan bölgelerin de aydınlanmasına yardımcı olur.
- Meteorolojik olayların görülmesini sağlar.
- Sesi, ışığı ve sıcaklığı geçirerek bunların iletilmesini sağlar.
- Uzaydan gelen meteor taşlarının parçalanmasını engeller.
- Su buharını tutarak uzay boşluğuna kaçmasını önler.
- Dünya ile dönerek sürtünmeden doğacak yanmaların önüne geçer.
